Kiel lerni lingvon? Kiel bebo!

Estas malfacile scii la dezirojn de beboj. Ili ne povas paroli, promeni aŭ klarigi pri kio ili pensas. Tamen, novnaskitoj komencas akiri lingvajn spertojn longe antaŭ ol ili komencas paroli. Ili akiras tiujn spertojn tre rapide. Kompare kun plenkreskuloj, beboj kapablas lerni iun ajn lingvon facile.

Per novaj teknologioj kaj esplor-metodoj, sciencistoj nun konstatas, ke beboj kapablas lerni iun ajn lingvon de la mondo. Ili rilatas kun aliaj homoj, aŭskultas kaj observas iliajn movojn tre atente. Tiel ili sukcesas rapide lerni la lingvojn, kiujn ili plej ofte aŭdas.

Ekzistas ĉirkaŭ 6 000 sonoj en ĉiuj lingvoj de la mondo, sed ne ĉiu lingvo uzas ĉiun sonon. Ekzemple, Esperanto kaj la japana havas nur kvin vokalojn. Aliaj lingvoj havas multe pli, ekzemple la sveda havas dek sep vokalojn. Plenkreskuloj povas aŭdi nur la sonojn de la lingvoj, kiujn ili parolas flue. Al japano, ekzemple, la sonoj de la literoj R kaj L sonas simile. Do japano malfacile aŭdas la diferencon inter "rando" kaj "lando".

Esploroj montras, ke ĝis ses monatoj beboj kapablas distingi ĉiujn sonojn de ĉiuj lingvoj de la mondo. Sed post proksimume ses monatoj, la cerbo koncentriĝas pri la plej oftaj sonoj, kiujn ĝi aŭdas. Post tio, infanoj komencas reagi nur al la sonoj de la lingvo, kiun ili aŭdas plej ofte. Simile, pli aĝaj beboj komencas internigi la regulojn de siaj denaskaj lingvoj, ekzemple ili lernas, ke la vorto "manĝo" havas malsaman funkcion ol "manĝi".

Sciencistoj aparte interesiĝas pri la cerboj de homoj, kiuj flue parolas pli ol unu lingvon. Estas malfacile atingi tion post la aĝo de proksimume sep jaroj. Je tiu aĝo, la kapablo rekoni malsamajn sonojn malfortiĝas. Estas pli malfacile enmemorigi novajn sonojn. La cerbo devas multe pli labori por konstrui novajn vortrilatojn.

Por gejunuloj kaj plenkreskuloj, kiuj deziras lerni novajn lingvojn, la esploroj pri beba lingvo-akirado povas doni utilajn konsiletojn. Ekzemple estas preferinde, ke lernantoj parolu la novan lingvon kun realaj homoj, anstataŭ aŭskulti registritajn interparoladojn aŭ lecionojn. Kiam bebo aŭskultas realajn parolantojn, multaj partoj de ĝia cerbo vigle reagas al la sonoj kaj al aliaj agoj de la parolantoj. Laŭ esploroj, kiam beboj televidas, ili rigardas kun granda intereso, sed la cerbo estas aktiva en malpli da lokoj, kaj la aktiveco en tiuj lokoj estas malpli forta. Povas esti, ke la lernado estas malpli efika. Televidado malpli stimulas la cerbon ol interhoma rilatado!

Craig Williams