La esperantisto Joseph Rhodes

Ĉu vi povas divenidiveni: supozi fakton sen sufiĉaj informoj por scii, ĉu oni pravas., kie estis fondita la unua Esperanto-klubo en Britio? Ĉu eble en Londono aŭ en Kembriĝo, la urbo de la tria Universala Kongreso en 1907? Fakte ne. La unua brita Esperanto-klubo fondiĝis en 1902, en malgranda industria urbeto en la norda parto de Anglio, kun la nomo Keighley (Kiĥlio). La fondinto estis konata loka ĵurnalistoĵurnalisto: profesia raportisto por gazeto. Joseph Rhodes, kiu ankaŭ verkis la unuan anglan-Esperantan vortaron en 1908. Tiu vortaro enhavis multajn malmodernajn (sed interesajn) vortojn. 

Jen kelkaj ekzemploj:

Konduksidejo: La sidloko, kiun uzis la veturigisto de ĉevala veturilo.

Glacitenejo: Aparta subtera loko kie riĉuloj konservadis glacion, prenitan de frostigitaj lagoj dum la vintro, por fari glaciaĵojn dum la somero.

Multaj vortoj en la libro temas pri industriaj teknikoj de la deknaŭa jarcento, kiujn oni nuntempe apenaŭ komprenas, sed tiutempe ili kompreneble estis ankoraŭ gravaj kaj tradukindaj.

Rhodes ankaŭ tradukis la faman anglan verkon de John Bunyan The Pilgrim's Progress (La progreso de la pilgrimo) en Esperanton.

Estas ankoraŭ troveblaj la dokumentoj de la klubo, kiun Rhodes fondis, en la biblioteko de Keighley. Inter ili estas liaj leteroj kaj man-skribitaj notoj pri la unua Universala Kongreso ĉe Bulonjo-sur-Maro en Francio, en 1905.

Bedaŭrinde ne plu ekzistas Esperanto-klubo en Keighley, sed en Skipton, proksima urbeto en la bela kamparo de Jorkŝiro, vigla Esperanto-grupo kunvenas regule.

John Greenwood