Monato 40-jariĝas!

LASTA NOVAĴO (en marto 2020): Ĉar multaj homoj devas resti hejme pro la viruso, la eldonejo de Monato decidis igi libere preneblaj el la reto la lastajn tri numerojn.

En 1977 germana ĵurnalisto kaj esperantisto havis belan ideon: li deziris fondi ĉiusemajnan Esperanto-revuon. Ekzistas kompreneble multaj nacilingvaj semajnaj gazetoj, sed Esperanto-revuo havus apartan avantaĝon. En nacilingvaj gazetoj kutime laboras loĝantoj de la lando, kie la revuo estas eldonata. Per Esperanto, tamen, la ĵurnalistoj povus esti loĝantoj de la landoj, pri kiuj ili verkas. Tio signifus, ke en internaciaj raportoj la legantoj ricevos la vidpunkton de lokulo.

En 1978 tiu ĵurnalisto, Stefan Maul, realigis sian ideon. Li aperigis prov-numeron de revuo Semajno, lukse presita en 40 paĝoj kun multaj ilustraĵoj. La eldonon Maul pagis el la propra poŝo. Li kalkulis, ke 50 numeroj de Semajno povos aperi ĉiujare, se 10 000 homoj pretos pagi la abonon. 

Bedaŭrinde la projekto ne sukcesis. La abonprezo por bele ilustrita semajna revuo estas sufiĉe granda sumo, kaj necesus pagi la tutan jaron en unu fojo (nacilingvajn revuojn oni kutime pagas ĉiusemajne, kiam oni aĉetas ilin, do la sumo ne ŝajnas tiom granda). Krome, por Esperanto-revuo ĉiam necesas kalkuli ankaŭ la sendokostojn, kio signife altigas la prezon de la revuo. Estis neeble trovi 10 000 esperantistojn, aŭ eĉ mil, kiuj pretus pagi tiel altan kotizon.

Maul jam forlasis sian ideon, kiam li ricevis proponon de dana eldonisto, Torben Kehlet. Kehlet estis estro de la Esperanto-eldonejo TK/Stafeto. Li opiniis, ke la semajna gazeto havas nerealisme altan kotizon. Anstataŭe li proponis eldoni ĝin unu fojon monate, kaj mem akcepti la financan riskon. Maul akceptis tiun proponon, kaj la unua numero de revuo Monato aperis en januaro 1980.

Kvardek jarojn post sia ekapero, Monato ankoraŭ vivas kaj bone fartas, kun legantoj en pli ol 65 landoj. Ĝi enhavas artikolojn pri politiko, kulturo, scienco, moderna vivo kaj aliaj temoj. Laŭ la unua ideo de Maul, la raportistoj de Monato kontribuas nur artikolojn pri sia propra lando.

Stefan Maul redaktis la revuon ĝis 1992, sed la laboro estas tro granda por unu homo. Poste, la taskojn transprenis tuta teamo da redaktoroj. Maul revenis kiel ĉefredaktoro de 1999 ĝis 2010. La gvida redaktoro nuntempe estas Paul Peeraerts el Belgujo.

Monato estas legebla en papera versio, sed ankaŭ rete en la formoj PDF, Mobipocket, kaj ePUB. Malnovaj artikoloj estas legeblaj senpage.