Kial estas sep tagoj en semajno?

Kiu estas la unua tago de la semajno? Tio dependas de la lando kie vi loĝas. Se vi loĝas en Ameriko, aŭ en iuj landoj de Afriko aŭ Azio, la semajno komenciĝas dimanĉe. Se vi loĝas en Eŭropo, Aŭstralio, aŭ en aliaj landoj de Afriko kaj Azio, la semajno komenciĝas lunde. Kaj en kelkaj partoj de Mez-oriento, la semajno komenciĝas sabate.

Kiun ajn tagon oni konsideras kiel la unuan de la semajno, tra la tuta mondo la semajno havas sep tagojn. Kial?

Nia kompreno pri tempo baziĝas plejparte sur la movoj de la planedoj, la luno kaj steloj. Nia jaro egalas al unu rondiro de la Tero ĉirkaŭ la suno. Ni nun scias, ke jaro daŭras 365 tagojn, 5 horojn, 48 minutojn kaj 46 sekundojn.

Nia monato malprecize sekvas la movojn de la luno ĉirkaŭ la Tero. Nia tago egalas al unu plena rotacio de la Tero ĉirkaŭ sia akso.

Al kio rilatas la sep-taga semajno?  365 ne estas egale dividebla per sep. La monatoj ne havas 28 tagojn. Organizi niajn tagojn en grupoj de sep ne havas sencon.

Ni devas danki la babilonanojn pro nia septaga semajno. Babilono troviĝas en la nuntempa Irako, kaj dum du jarmiloj antaŭ nia epoko, ĝia kulturo regis tra la tuta regiono. La babilona koncepto pri tempo influis la persojn, la grekojn kaj la romanojn. Poste ĝi disvastiĝis tra Eŭropo, kaj ankoraŭ pli poste tra la tuta mondo.

La babilonanoj dividis siajn 28-tagajn luno-monatojn en kvar egalajn partojn po sep tagoj. Unu tago estis elektita por ĉiu el la sep plej videblaj objektoj en la ĉielo: la Suno, la Luno, kaj la kvin ĉefaj planedoj videblaj per la nuda okulo (Merkuro, Venuso, Marso, Jupitero kaj Saturno).

Dum la postaj jarmiloj, la kalendaro travivis multajn ŝanĝojn. En nia moderna mondo, la jaro baziĝas sur la suno, ne la luno; kaj la superjaro (kaj supersekundo) estas ĝustigitaj laŭ la ŝanĝoj en la tera rotacio. 

La homa menso povus esti kialo. Studoj montras, ke nia mallonge-daŭra memoro povas teni mezume nur sep erojn (plus aŭ minus du, depende de la homo). La numero sep ankaŭ havas religian aŭ magian signifon en kelkaj kulturoj.

Kvankam septaga semajno ne perfekte rilatas al la movoj de la steloj, ĝi fariĝis la ritmo de nia mondo. Ni planas nian vivon ĉirkaŭ la semajno. Laŭ la ritmo de la semajno ni scias kiam labori, kiam preĝi, kiam ludi, kaj kiam ripozi.

La septaga semajno ŝajnas esti unu afero pri kiu la tuta mondo konsentas. Do eble la numero sep efektive estas magia. 

Ĝuu ĉi tiun senpagan kalendaron 2023 de uea.facila. Bonvolu noti, ke ĝia semajno komenciĝas lunde laŭ ISO 8601 (International Organization for Standardization: Internacia Organizaĵo por Normigado en Ĝenevo, Svislando).

Myrtis Smith